چرخ دنده های گیربکس در پمپهای دور بالای سانداین.(1)
و در نتیجه هد بالای پمپ، از گیربکسهای افزاینده دور بهره می گیرند.
مکانیزم افزایش دور ، ساده –گاهی تک مرحله ای و گاهی دو مرحله ای است-و در واقع درگیری دو چرخ دنده کوچک و بزرگ است . چرخ دنده بزرگ محرک و چرخ دنده کوچک متحرک بوده و به ازای هر یک دور چرخش محرک متحرک بیش از یک دور چرخیده و محور خود را نیز با همان سرعت دوران به گردش در می آورد.
به اینصورت سرعت شفت ورودی که همان سرعت الکتروموتور و معمولاً بین 3000 تا 3600 دور دردقیقه است در این تبدیل دور به سرعتهای بالایی مانند 20000 تا 28000 دور در دقیقه می رسد که همان سرعت شافت دوربالایا شافت حامل پروانه پمپ است. در نهایت سرعت بالای دورانی یا سرعت خطی ایمپلر در دیفیوزر پمپ تبدیل به ترم فشار می شود.
در اینجا دو بحث بسیار حاِیز اهمیت بسیار است: یکی سازگاری دو به دوی هندسه چرخ دنده های هر سه محور( inlet با IDLER و IDLER با HIGH SPEED SHAFT) و دیگری کنترل ارتعاشات دور بالا با دادن صافی سطح بسیار بالا به عمق و جان دنده.
دراینجا به بخش اول یا همان سازگاری هندسی دو چرخ دنده می پردازیم:
همان گونه که می دانیم در سیستم چرخ دنده های متریک، دنده از روی ماژول آن شناخته می شود و هر دو چرخ دنده ای که با هم درگیر می شوند باید ماژول دقیقاً یکسانی داشته باشند.
به لحاظ تُِئوری، ماژول نسبت قطر دایره گام به تعداد دنده هاست که در آن:
:m ماژول، d : قطر دایره گام و N: تعداد دنده هاست.
معمولاماژول بزرگتر، نشان دهنده تعداد دنده کمتر و قطر بیشتر است مانند همه دنده هایی که در میکسرها، صنایع معدنی ، صنایع سیمان و.. به کار می روند و قطر آنها گاهی به چند متر می رسد.همچنین ماژول بزرگتر معمولا نشان دهنده سرعت کم و گشتاور بالاست.
در گیربکس پمپهای سانداین، عکس این حالت حاکم است یعنی ، دور بالا و گشتاور کم، نشانگر ماژول پایین چرخ دنده است و با چرخ دنده ای کوچک ولی با تعداد دنده های زیاد روبرو هستیم.
در بیشتر استفاده های معمول و استاندارد صنعتی، ماژول دنده نیز استاندارد است. برخی از ماژولهای متداول و استاندارد متریک به قرار زیر هستند:
1, 2.25,2.5, 2.75,3,3.5,4,4.5,5,5.5,6,7,8,9,10,
11,12,14,16,18,20,22,25,2832,36,40,45,50
ولی درگیربکس پمپ سانداین، چرخ دنده ها استاندارد نیستند، یعنی ماژول استاندارد ندارند.
چرا سانداین از ماژول غیر استاندارد استفاده می کند؟
استفاده از ماژول غیر استاندارد می تواند به یکی از دلایل زیر باشد:
1-به دست آوردن مناسبترین و بهترین نسبت درگیری (Contact Rati) بین دو چرخ دنده-که لزوماً با ماژول استاندارد در دور بالا به دست نمی آید- و مستلزم اصلاح دنده یا Gear Modification است.
2-صافی سطح بسیار بالایی که لازم است چرخ دنده های گیربکس پمپ سانداین داشته باشند و در ماژول استاندارد قابل دستیابی نیست.3- حفظ تکنولوژی و جلوگیری از کپی شدن قطعات اصلی.
روشن است که دایره گام یک دایره فرضی است و وجود فیزیکی ندارد. بنابراین نمی توان با استفاده از روشهای اندازه گیری سنتی یا مدرن، قطر این دایره را اندازه گیری کرد و به ماژول چرخ دنده رسید. که این امر یکی ازنقاط بغرنج مهندسی معکوس است. در واقع اطلاعات دقیق ماژول در بیشتر موارد صرفاً در اختیار سازنده گیربکس است.
در برخی موارد، سازندگانی که از روش مهندسی معکوس، یک گیربکس را نوسازی می کنند، همه دنده ها را با یک ماژول جدید و صرف نظر از ماژول استاندارد سازنده، بازسازی می نمایند.
در این حالت، درگیری دنده ها به جهت یکسان بودن ماژول کم وبیش بدون مشکل است ولی دنده ها دیگر با چرخ دنده سازنده اصلی سازگار نیستند و برای تعویض یک چرخ دنده، لازم است همه چرخ دنده های درگیر دیگر نیز تعویض شوند.
گام قطری( (Diametral Pitch
چرخ دنده های پمپ سانداین بر اساس سیستم آمریکایی و بر پایه گام قطری- که معادل ماژول در سیستم متریک است- ساخته می شود. گام قطری از رابطه زیر محاسبه می شود:
که در آن:
D: قطر دایره گام و N: تعداد دندانه هاست.
واضح است که در این حالت ابزار ماشینکاری دنده های سیستم آمریکایی با سیستم متریک کاملاً متفاوت است و چرخ دنده ها نیز از منظر هندسه دنده، منطق متفاوتی دارند.